Μία συζήτηση με τον Μηνά Λιαροκάπη, ιδρυτή της Open Bionics και μεταδιδακτορικό ερευνητή στο Πανεπιστήμιο Yale.
Την πρώτη χειραψία μου την έκανε με το προσθετικό μέλος! Η ομιλία του στο TEDx Θεσσαλονίκη είχε μόλις τελειώσει και ο ίδιος ευδιάθετος απαντούσε στις ερωτήσεις του κοινού στο φουαγέ του Μεγάρου. Τα 18 λεπτά της σκηνής δεν ήταν αρκετά για να εξηγήσει όλα αυτά που έχει πετύχει μέσω της Open Bionics. Το πώς έφερε την επανάσταση στα προσθετικά μέλη, το πώς μείωσε ως και 6000% το κόστος τους και το πώς άλλαξε τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων με αναπηρία στον κόσμο. Το μαγνητόφωνο γράφει. «Ξεκίνησα τις σπουδές μου από το Πανεπιστήμιο Πατρών, όπου απέκτησα το πτυχίο του Μηχανικού Υπολογιστών. Στη συνέχεια ολοκλήρωσα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο ΕΚΠΑ με MSc σε Τεχνολογίες Πληροφορικής στην Ιατρική και τη Βιολογία, ενώ τη διδακτορική μου διατριβή την εκπόνησα στο τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ. Κατά τη διάρκεια του MSc και του PhD μου ασχολήθηκα κυρίως με την ανάλυση του ανθρώπινου χεριού, καθώς και με τον έλεγχο και την κατασκευή τόσο προσθετικών όσο και ρομποτικών συστημάτων. Στο Yale ήρθα ως μεταδιδακτορικός ερευνητής και εξακολουθώ να εργάζομαι στο αντικείμενο του ελέγχου και της κατασκευής ρομποτικών χεριών», αναφέρει και στέκεται στο δυσκολότερο κομμάτι της διαδρομής αυτής.

Τα εμπορικά διαθέσιμα προσθετικά συστήματα έχουν υψηλό κόστος απόκτησης και συντήρησης, υψηλό βάρος, ενώ είναι και ευπαθή. Για τους λόγους αυτούς καταλήγουν συνήθως σε κάποιο συρτάρι.
«Το δυσκολότερο ήταν ταυτόχρονα και το ομορφότερο κομμάτι. Οι ατελείωτες ώρες στα υπόγεια του ΕΜΠ κατά την διάρκεια του διδακτορικού μου. Τρέχοντας να προλάβω deadlines συνεδρίων και Ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ελλάδα έχει εξαιρετικούς καθηγητές και φοιτητές. Το Εργαστήριο Αυτομάτου Ελέγχου και η ομάδα του καθ. Κώστα Κυριακόπουλου στο ΕΜΠ είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα. Τα προβλήματα των Πανεπιστημίων έχουν να κάνουν με την έλλειψη κονδυλίων, την κακή οργάνωση και τη νοσηρή λογική ορισμένων πανεπιστημιακών κύκλων. Σίγουρα υπάρχουν αρκετές διαφορές με τον εξωτερικό. Μπορώ να αρχίσω να μετράω και να μην σταματάω, αλλά αυτή η σύγκριση δεν έχει νόημα. Έχουμε το απαιτούμενο ανθρώπινο δυναμικό και πρέπει να το αξιοποιήσουμε. Πρέπει, επιτέλους, να φτιάξουμε ένα σύγχρονο Πανεπιστήμιο με επικαιροποιημένα προγράμματα σπουδών, το οποίο θα αποτελεί πηγή προόδου, δημιουργίας και καινοτομίας», αναλύει και περιγράφει την Open Bionics. «Άρχισε ως μια παρέα, μια ομάδα. Μαζευτήκαμε ερευνητές και φοιτητές που αγαπάμε τη ρομποτική και είπαμε να φτιάξουμε κάτι όμορφο. Στόχος μας ήταν να παράγουμε λύσεις που θα βοηθούν τον κόσμο, για να μη μείνει η έρευνα μας μόνο στις δημοσιεύσεις και στα συνέδρια. Σήμερα η Open Bionics είναι μια διεθνής πρωτοβουλία για την κατασκευή ρομποτικών και προσθετικών συστημάτων ανοικτού κώδικα και υλικού.

Τα προσθετικά και ρομποτικά συστήματα (π.χ. χέρια) κοστίζουν δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Χρειαζόμασταν τέτοια ρομποτικά χέρια για την έρευνά μας και ένα σύστημα που είχαμε αγοράσει από την Γερμανία με 60.000 ευρώ δεν μπορούσε να πιάσει ούτε ένα μικρό μπουκάλι νερό, λόγω περιορισμού στην έκταση του αντίχειρα. Τότε αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε με την κατασκευή φθηνών ρομποτικών λύσεων. Η όλη ιδέα, μάλιστα, γεννήθηκε στα υπόγεια του ΕΜΠ με μπόλικο καφέ και συζήτηση με τον Άγη Ζησιμάτο, έναν από τους πρώτους μου φοιτητές. Μετά από λίγο καιρό κατασκευάσαμε το πρώτο προσθετικό μέλος. Είναι υποεπενεργούμενο, υποχωρητικό, αρθρωτό, ανθρωπομορφικό και εξατομικευμένο. Εκτελεί 144 διαφορετικές κινήσεις με 1 μόνο μοτέρ, ζυγίζει λιγότερο από 300 γραμμάρια, δεν καταστρέφεται ακόμα και αν συγκρουστεί βίαια με το περιβάλλον και κοστίζει λιγότερο από 200$. Ελπίζουμε ότι θα διευκολύνουμε εκατομμύρια άτομα με αναπηρία σε όλο τον κόσμο και θα τους βοηθήσουμε να επανακτήσουν την χαμένη τους επιδεξιότητα», τονίζει.

Ποια ήταν, όμως, τα παγκόσμια δεδομένα για τα προσθετικά μέλη και πώς οι ιδέες της ομάδας άλλαξαν τον «χάρτη»; «Τα εμπορικά διαθέσιμα προσθετικά συστήματα έχουν υψηλό κόστος απόκτησης και συντήρησης, υψηλό βάρος, ενώ είναι και ευπαθή. Για τους λόγους αυτούς καταλήγουν συνήθως σε κάποιο συρτάρι. Οι περισσότεροι ανάπηροι τα χρησιμοποιούν μόνο σε επισκέψεις ή κοινωνικές εκδηλώσεις. Η δική μας λύση είναι οικονομική και αρθρωτής λογικής, έτσι ώστε ακόμη και αν υποστεί φθορές από τη χρήση, το φθαρμένο κομμάτι να μπορεί να αντικατασταθεί άμεσα και με χαμηλό κόστος. Προσπαθούμε δηλαδή να αλλάξουμε την καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων. Προσωπικά θα συνεχίσω να δουλεύω στον τομέα της ρομποτικής και της βιονικής. Με την Open Bionics σκοπεύουμε να επικεντρωθούμε στην παραγωγή νέων ρομποτικών και προσθετικών χεριών, σε προσθετικά συστήματα κάτω άκρων, σε εξωσκελετικούς μηχανισμούς και σε συστήματα επαύξησης των ανθρώπινων δυνατοτήτων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι καινοτομία δεν παράγουν μόνο τα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού, καινοτομία μπορεί να παράγει ο καθένας», καταλήγει.

Πηγή: www.lifo.gr