Μια παράσταση για το βίαιο παιχνίδι της εξουσίας και η ιστορία ενός μοναδικού στην Ελλάδα θεάτρου.

Εδώ και 24 χρόνια υπάρχει στην Ελλάδα το Θέατρο των Κωφών. Μέχρι σήμερα στην πορεία του παρουσίασε έργα από το Ελληνικό και Παγκόσμιο Δραματολόγιο. Τα τελευταία χρόνια συνεχίζει προς μια πιο πολιτική κατεύθυνση, και ασχολείται με θέματα όπως η μετανάστευση, οι άστεγοι αλλά και ιστορικές περιόδους της Ελλάδας -Εμφύλιος, Χούντα- σε μια προσπάθεια να εκπαιδεύσει τους κωφούς σε έννοιες και περιόδους που ποτέ δεν διδάχθηκαν στα σχολεία τους. Στόχοι του είναι η διάδοση της νοηματικής γλώσσας, η σχέση νοηματικής και ομιλουμένης γλώσσας και η ενσωμάτωση κωφών και ακουόντων καλλιτεχνών.

Η φετινή τους επιλογή είναι το έργο του Μαριβώ «Το νησί των σκλάβων». Ανάλαφρο και σκοτεινό, το έργο παρουσιάστηκε το 1725. Σήμερα μοιάζει πιο επίκαιρο από ποτέ. Δύο αριστοκράτες και οι υπηρέτες τους, ναυαγούν σ΄ένα νησί που κατοικείται από εξεγερμένους σκλάβους. Στον παράξενο αυτό τόπο, τα αφεντικά υποχρεώνονται ν΄ανταλλάξουν ρούχα και ρόλους με τους σκλάβους τους και να τους υπηρετούν μέχρι να «νιώσουν τι σημαίνει πόνος» προκειμένου να πάρουν ένα ισχυρό μάθημα δικαιοσύνης και ανθρωπιάς.

Το παιχνίδι των ρόλων ανάμεσα σε αφεντικά και σκλάβους, γρήγορα μετατρέπεται σε ένα επικίνδυνο και αποκαλυπτικά βίαιο παιχνίδι εξουσίας, εκδίκησης και έρωτα. Αυτή η μοναδική αντιστροφή των ρόλων του Μαριβώ, ο αφέντης που γίνεται δούλος και ο δούλος που αλλάζει σε αφέντη, επιβεβαιώνει ότι η κοινωνική ταυτότητα του ατόμου είναι πιο ισχυρή από τη θέλησή του να την υπερβεί και οδηγεί σε σύγχρονους συνειρμούς της πολιτικής πραγματικότητας.
Στη σκηνή συμπράττουν κωφοί και ακούοντες ηθοποιοί. Μπλέκονται, μιλούν ταυτόχρονα, μοιράζονται τους ίδιους ρόλους και τους ερμηνεύουν παράλληλα, σεβόμενοι ο ένας τη γλώσσα του άλλου. Μια ιδιαίτερη πλατφόρμα διπλής διανομης που προσφέρει μια παράσταση-εμπειρία σε δύο γλώσσες: Τη νοηματική και την ομιλουμένη.

Για το Θέατρο των κωφών μιλήσαμε με τον σκηνοθέτη της παράστασης Βασίλη Βηλαρά.
Μετά τον “εμφύλιο” και τους “άστεγους”, ως θεματικές των προηγούμενων ετών, τώρα το Θέατρο Κωφών Ελλάδος παρουσιάζει “Το νησί των σκλάβων”, ένα κείμενο κλασικό, αλλά και πολύ επίκαιρο σχετικά με το ζήτημα της κοινωνικής ανισότητας. Τι σας ωθεί προς το πολιτικό ρεπερτόριο; Είναι μια κίνηση να δηλωθεί με έναν άλλον τρόπο, η ούτως ή άλλως πολιτική πράξη της πραγματοποίησης ενός τόσο ειδικού είδους θεάτρου;
Το θέατρο κωφών Ελλάδος ιδρύθηκε το 1983. Αυτό από μόνο του στέκεται ως πολιτική πράξη. Σε μια χώρα που αδιαφορεί συστηματικά για τις ανάγκες των πολιτών με αναπηρία, το γεγονός ότι 33 χρόνια πριν ιδρύθηκε ένα τέτοιο θέατρο, σε εποχές απεριόριστης προκατάληψης και ρατσισμού, λέει πολλά. Κυρίως για την Νέλλη Καρρά που ήταν ο άνθρωπος πίσω από όλο αυτό το εγχείρημα. Η πορεία λοιπόν του θεάτρου κωφών πάντα ήταν επηρεασμένη από αυτήν την πρώτη πολιτική πράξη.

Στα τελευταία έξι χρόνια που δουλεύω εγώ μαζί με την ομάδα, όντως ερευνήσαμε περιοχές που αφορούν την ελληνική ιστορία και πραγματικότητα. Κάναμε παραστάσεις για τα βασανιστήρια στη χούντα, για τον εμφύλιο, για τη μετανάστευση και για τους άστεγους. Πολιτικά θέματα μεν, αλλά και ζητήματα για τα οποία οι κωφοί δεν γνώριζαν πολλά. Το εκπαιδευτικό τους σύστημα είναι αρκετά λειψό, με αποτέλεσμα να τελειώνουν ακόμα και ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα με οριακά μηδαμινές γνώσεις σε σχέση με την ιστορία της χώρας και τα κοινωνικά φαινόμενα που βαραίνουν τη χώρα. Όχι ότι δε συμβαίνει το ίδιο και με πολλούς ακουοντες, απλά στους κωφούς κανείς δεν έχει και την απαίτηση να ξέρουν. Και αυτό δεν άρεσε σε κανένα μας. Και είπαμε να το αλλάξουμε.

Έτσι φτάσαμε στο σήμερα, να ασχολούμαστε με το νησί των σκλάβων, ένα έργο σίγουρα επίκαιρο, που μιλά για κοινωνική ανισότητα, που θίγει άρα ζητήματα πολύ κοντινά στη ζωή ενός κωφού αλλά και ενός ακουοντα. Και αυτό είναι που μας συντόνισε φέτος, που έθεσε έναν στόχο πιο υψηλό ενδεχομένως από τις προηγούμενες χρονιές. Πως μπορούμε μέσα από ένα κείμενο που γράφτηκε το 1725 να μιλήσουμε ταυτόχρονα για τη ζωή του κάθε κωφού αλλά και του κάθε ακούοντα που βιώνει τον παραλογισμό της εξουσιολαγνείας και της κατάχρησης δύναμης. Και να καταλάβουμε στο τέλος ότι η καταπίεση από όπου κι αν προέρχεται μας αφορά όλους το ίδιο.

Ποιο είναι το μέλλον του Θεάτρου Κωφών Ελλάδος;
Το ότι παραμένει σε λειτουργία το θέατρο κωφών τόσα χρόνια είναι ένας άθλος. Το χρωστάμε στην συχνά εθελοντική προσφορά καλλιτεχνών που δεσμεύονται απέναντι στο ΘΚΕ, στις προσπάθειες που κάνει η διερμηνέας μας, Σοφία Ρομπόλη, κάθε χρόνο να κρατήσει σε λειτουργία έναν ολόκληρο πυρήνα ανθρώπων που περιβάλλουν το ΘΚΕ, αλλά και στους ίδιους τους κωφούς συμμετέχοντες. Η ζωή τους άλλαξε πολύ με την είσοδο της τεχνολογίας στην καθημερινότητα. Η ανάγκη για επικοινωνία πλέον μπορεί να καλυφθεί πιο εύκολα από ότι 30 χρόνια πριν. Κι όμως υπάρχουν αυτοί οι 5-10 κωφοί κάθε χρόνο, που προτιμούν να αφιερώσουν το χρόνο τους στη μελέτη ενός κλασικού κειμένου, να εμβαθύνουν στη γλώσσα τους και να επιτρέψουν σε ένα σωρό ακουοντες να μπουν στο σύμπαν τους σαν ίσοι. Το μέλλον του θεάτρου κωφών λοιπόν, υποθέτω πως είναι αυτό. Η συνέχεια και η επιμονή σε μια ζωή πιο απαιτητική και με μεγαλύτερους περιορισμούς, προκειμένου να επιτευχθεί κάτι μεγαλύτερο από εμάς τους ίδιους.

Θέατρο Κωφών Ελλάδος
Το νησί των σκλάβων
Σαχτούρη 8-10, Πλατεία Κουμουνδούρου
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 3214708 και 6945390799 | Κρατήσεις (μόνο με sms): 6981167502
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση: Μαριάννα Κάλμπαρη
Σκηνοθεσία: Βασίλης Βηλαράς
Διερμηνεία/χρονισμός: Σοφία Ρομπόλη
Κωφοί ηθοποιοί: Απόστολος Γιαννόπουλος, Πάνος Κατσής, Κώστας Μητσιόπουλος, Μάρθα Μπάμπη, Φωτεινή Ταχά
Ακούοντες ηθοποιοί: Σοφία Καρρά, Ιάσων Bitter Κουρούνης, Ονησίφορος Ονησιφόρου, Χριστίνα Ροκαδάκη, Βασιλική Σουρρή
Πηγή: Άρθρο της Αργυρώς Μποζώνη στο www.thetoc.gr

Έρευνα – Δημοσίευση: Κατερίνα Μαύρη